Funkcje sprawozdania finansowego

Jakie są funkcje sprawozdania finansowego?

Możemy wskazać cztery podstawowe funkcje sprawozdania finansowego:

  • Funkcja informacyjna
  • Funkcja dokumentacyjna
  • Funkcja analityczna
  • Funkcja kontrolna

Jakie są cechy sprawozdania finansowego?

Dane zawarte w dokumencie są ważne oraz stanowią podstawę do podejmowania decyzji przez odbiorców. Przedstawione poniżej reguły maja swoje odzwierciedlenie zarówno w ustawie o rachunkowości (u.o.r.) jak również w Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości Finansowej (MSSF).

Sprawozdanie powinno charakteryzować się następującymi cechami:

  • Rzetelność – rzetelnie prowadzone księgi rachunkowe oraz dokumentacja źródłowa, potwierdzone inwentaryzacją.
  • Zgodność z treścią ekonomiczną (przewaga treści nad formą) – informacje wiernie odzwierciedlają sytuację gospodarczą, nie tylko pod względem rachunkowym i formalnym.
  • Istotność – informacja nie jest nadmiernie rozbudowana, koncentruje się na najważniejszych zagadnieniach, pozwala prawidłowo ocenić przeszłe zdarzenia.
  • Ciągłość – przyjęte zasady wyceny i grupowania operacji gospodarczych należy stosować w sposób ciągły. Raporty przygotowywane na ich podstawie za kolejne lata musza być porównywalne.
    Porównywalność – informacje są porównywalne – różne okresy oraz inne podmioty.
  • Ostrożność – składniki majątku oraz zobowiązania są wyceniane rozsądnie. Przychody ujmujemy gdy są pewne, a koszty gdy prawdopodobne.
  • Zrozumiałość – informacje są jednoznaczne, co pozwala na prawidłowe odczytanie sprawozdania i analizę zawartych w nim danych.
  • Prawdziwość – zawarte informacje są zgodne z faktycznymi zdarzeniami gospodarczymi.
  • Przejrzystość – informacje przedstawione są w sposób uporządkowany zgodnie z obowiązującymi wzorami i zaleceniami.
  • Wiarygodność – informacje wiernie odzwierciedlają rzeczywistość gospodarczą, nie zawierają błędów rachunkowych, są bezstronne i obiektywne.
  • Kompletność – wpływa na wiarygodność. Informacje uwzględniają skutki wszystkich zdarzeń mających miejsce w danym okresie.
  • Sprawdzalność – możliwość szybkiej weryfikacji danych liczbowych z dokumentami źródłowymi.
  • Neutralność – informacje nie mogą być tendencyjne tzn. nie powinny mieć wpływu na podejmowanie konkretnych decyzji.
  • Terminowość – Sprawozdanie jest sporządzone, zatwierdzone i złożone w terminach przewidzianych przepisami prawa.

Jakie są elementy sprawozdania finansowego?

Sprawozdanie finansowe jest niewątpliwie najważniejszym dokumentem publikowanym przez jednostkę. Zgodnie z Art. 45 u.o.r. jest ono sporządzane na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych oraz na inny dzień bilansowy. Ustawa o rachunkowości określa elementy sprawozdania finansowego. Wszystkie informacje zawarte są w załącznikach do ustawy. Poniżej zamieszczono informację o poszczególnych elementach sprawozdania oraz podmiotach obowiązanych do sporządzenia poszczególnych elementów.

Bilans, rachunek zysków i strat, informacja dodatkowa – Art. 45 ust. 2 oraz art. 46-48 u.o.r. – Wszystkie podmioty prowadzące księgi rachunkowe

Rachunek przepływów pieniężnych, Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym – Art. 48a-48b u.o.r. – Jednostki, których sprawozdanie finansowe podlega badaniu przez biegłego rewidenta zgodnie z art. 64 u.o.r.

Sprawozdanie z działalności – Art. 49 u.o.r. – Spółki kapitałowe (akcyjne i z o.o.), komandytowo-akcyjne, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, towarzystwa reasekuracji wzajemnych, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, spółki jawne i komandytowe, których wszystkimi wspólnikami ponoszącymi nieograniczona odpowiedzialność są spółki kapitałowe i inne jednostki wymienione w przepisach.

Bilans – dokument zawierający zestawienie majątku jednostki (Aktywa) oraz źródła jego finansowania (Pasywa). Bilans sporządzany jest na określony dzień. Aktywa ułożone są wg wzrastającej płynności, natomiast pasywa wg wzrastającej wymagalności.

Rachunek zysków i strat – zestawienie przychodów i poniesionych kosztów, z uwzględnieniem obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego. RZiS możemy sporządzić zarówno w wersji porównawczej jak i kalkulacyjnej. Sporządzany jest za okres.

RZiS wariant porównawczy – grupuje koszty wg rodzaju.

RZiS wariant kalkulacyjny – grupuje koszty wg miejsc powstawania.

Informacja dodatkowa – obejmuje wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia. Umieszczamy tutaj szczegółową informację identyfikującą jednostkę, przyjęte zasady (politykę) rachunkowości oraz bliższe przedstawienie składników i pozycji sprawozdania finansowego.

Rachunek przepływów pieniężnych – zestawienie przepływów środków pieniężnych (wydatków i wpływów) w podziale na trzy podstawowe obszary działalności: operacyjną, inwestycyjną i finansową. Raport można sporządzić wg dwóch metod: bezpośredniej i pośredniej. Dostarcza informacji o źródłach pozyskania gotówki i kierunkach wydatków.

Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym – zawiera informację o zmianie poszczególnych składników kapitału (funduszu) własnego. Dostarcza informacji na temat źródeł samofinansowania jednostki.

Sprawozdanie z działalności – obejmuje znaczące informacje o stanie majątkowym i sytuacji finansowej oraz ocenę uzyskanych efektów i czynniki ryzyka czy opis zagrożeń.

Jak określić rok obrotowy?

Jak określić rok obrotowy?

Na początku określamy rok obrotowy dla danej jednostki.

Zgodnie z definicją legalną zamieszczoną w art. 3 ust. 1 pkt 9 u.o.r. przez rok obrotowy „rozumie się przez to rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych, stosowany również do celów podatkowych. Rok obrotowy lub jego zmiany określa statut lub umowa, na podstawie której utworzono jednostkę. Jeżeli jednostka rozpoczęła działalność w drugiej połowie przyjętego roku obrotowego, to można księgi rachunkowe i sprawozdanie finansowe za ten okres połączyć z księgami rachunkowymi i sprawozdaniem finansowym za rok następny. W przypadku zmiany roku obrotowego pierwszy po zmianie rok obrotowy powinien być dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy”

Rok obrotowy nie zawsze musi pokrywać się z rokiem kalendarzowym, nie ma również wymogu aby trwał 12 miesięcy. Istotny jest fakt, że informacja ta musi zostać zawarta w umowie lub statucie jednostki.

Kiedy rok obrotowy jest dłuższy niż 12 miesięcy?

Jeżeli działalność została rozpoczęta w drugiej połowie roku obrotowego. Sytuację obrazują zamieszczone poniżej dwa przykłady:

  • Przykład 1. Jednostka rozpoczęła działalność 15.07, a jej rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym. Pierwszy okres będzie od 15.07.200X do 31.12.200X+1 czyli prawie 18 miesięcy.
  • Przykład 2. Jednostka rozpoczęła działalność 15.02, a jej rok obrotowy trwa od 01.07.. do 30.06. Pierwszy okres będzie od 15.02.200X do 30.06.200X+1. 15.02 wypada w drugiej połowie roku obrotowego.

Jeżeli został zmieniony rok obrotowy u.o.r. jasno określa, że pierwszy rok po zmianie będzie dłuższy niż 12 miesięcy. Istotnym jest, że nie można zmienić roku obrotowego w trakcie jego trwania.

  • Przykład 1. Rok obrotowy jednostki pokrywał się z rokiem kalendarzowym. Została podjęta decyzja o zmianie roku obrotowego, co zostało uwzględnione w umowie. Okres po zmianie od 01.02. do 31.01. Pierwotny okres od 01.01.200X do 31.12.200X. Okres po zmianie od 01.01.200X+1 do 31.01.200X+2, czyli 13 miesięcy.
  • Przykład 2. Rok obrotowy jednostki pokrywał się z rokiem kalendarzowym. Została podjęta decyzja o zmiennie roku obrotowego, zmiana została uwzględniona w umowie. Okres po zmianie od 01.12. do 30.11. Pierwotny okres od 01.01.200X do 31.12.200X. Okres po zmianie od 01.01.200X+1 do 30.11.200X+2, czyli 23 miesiące. Jest to najdłuższy możliwy rok obrotowy.

Czy rok obrotowy pokrywa się z rokiem podatkowym?

Rok obrotowy w ujęciu podatkowym.

Zgodnie z u.o.r. rok obrotowy stosowany jest również do celów podatkowych. Prawo podatkowe ma także swoje definicje roku podatkowego. Pojawiają się dwa pojęcia „rok obrotowy” oraz „rok podatkowy” -obie definicje pokrywają się w większości przypadków.

Zgodnie z art. 11 Ordynacji podatkowej (o.p.) rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, chyba że ustawa podatkowa stanowi inaczej.

Zgodnie z art. 8 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (u.p.d.o.p) rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, chyba że podatnik postanowi inaczej w statucie albo w umowie spółki, albo w innym dokumencie odpowiednio regulującym zasady ustrojowe innych podatników; wówczas rokiem podatkowym jest okres kolejnych dwunastu miesięcy kalendarzowych.

Szczególnym przypadkiem jest zmiana roku obrotowego i jej skuteczne zgłoszenie organom podatkowym. Zmiana roku obrotowego wymaga zmiany umowy lub statutu. Brak jest możliwości zmiany w tacie obecnie obowiązującego okresu.